Morfologia krwi - jak interpretować wynik

ZDROWIE & ODŻYWIANIE

Patrycja Deja / 16 maja 2016

Morfologia jest ogólnym badaniem krwi, dzięki któremu można bardzo wcześnie wykryć wiele chorób. Od lat panuje mit, że badanie to należy wykonywać na czczo, czyli że przed pobraniem krwi pacjent nie powinien przez około 12 godzin spożywać posiłków i wszelkich napojów (oprócz wody). Tymczasem coraz więcej lekarzy informuje, że badanie krwi na czczo jest wymagane jedynie w przypadku badania poziomu glukozy, zaś laboratoria zawsze wymagają, by nie jeść przed badaniem, gdyż krew "głodnego" pacjenta w znacznym stopniu ogranicza ilość pracy.

Funkcje krwi

W organizmie ludzkim znajduje się od 5 do 5,51 litra krwi, która rozprowadza tlen w organizmie, jednocześnie odprowadzając dwutlenek węgla z tkanek płucnych, ponadto rozprowadza substancje odżywcze, witaminy i hormony. Kolejną funkcją krwi jest odprowadzanie do narządów wydalniczych takich jak nerki, płuca, gruczoły potowe substancji niepotrzebnych i szkodliwych ( toksycznych). Krew broni organizm przed bakteriami, wirusami, oraz patogenami, utrzymuje stałą temperaturę ciała, pełni rolę bufora utrzymując poziom PH na stałym poziomie.

Interpretacja wyników badania morfologicznego wbrew pozorom nie należy do trudnych, wystarczy jedynie sprawdzić wynik z podanymi przez laboratorium normami, najczęściej, jeśli mieści się on w normie mówimy, że wyniki są dobre, jednak w przypadku jakichkolwiek wątpliwości zawsze należy skonsultować wyniki morfologii z lekarzem.

Jak odczytywać wyniki badania morfologicznego u osób dorosłych:

• krew jest rodzajem tkanki łącznej w ciekłej postaci, która krąży wewnątrz naczyń krwionośnych i składa się w 55-60% z płynnego osocza i elementów morfotycznych, czyli:
• erytrocytów - czyli krwinek czerwonych;
• leukocytów - czyli krwinek białych;
• trombocytów - czyli płytek krwi.

Hematokryt HTC
Norma
37% do 47% u kobiet
42 do 52% u mężczyzn

Wynik powyżej normy świadczy o wzroście krwinek czerwonych, który może być spowodowany przez:

•  nadkrwistość pierwotną ( czerwienica prawdziwa).

• nadkrwistość wtórną spowodowaną przewlekłą chorobą płuc, nowotworem nerek, lub przebywaniem na dużych wysokościach, nadkrwistość towarzyszy również w stanach odwodnienia wywołanych obfitymi biegunkami, wymiotami, u osób z nadmierną potliwością, ze zmniejszoną objętością osocza, zapaleniu otrzewnej, przy rozległych poparzeniach, moczówce prostej.

Wynik poniżej normy może świadczyć o zmniejszeniu liczby krwinek czerwonych, co może być objawem niedokrwistości ( anemii) , krwawieniem, chorobami szpiku kostnego, choroba popromienną guzami, zatrzymywaniem się wody w organizmie.

• Hemoglobina HGB HB
• Norma:
• kobiety: 11,5-16,0 g/dl (7,2-10,0 mmol/l)
• mężczyźni: 12,5-18,0 g/dl (7,8-11,3 mmol/l)
• Wynik poniżej normy sygnalizuje przewodnienie organizmu, oraz niedokrwistość
• Wynik powyżej normy podwyższony poziom hemoglobiny występuje u osób z nadkrwistością, przy odwodnieniu i w zaburzeniach gospodarki wodno-elektrolitowej.

Leukocyty WBC, czyli krwinki białe

• Norma:

4,0-10,8 × 109/l dla kobiet i mężczyzn jest taka sama
Wynik powyżej normy – leukocytoza ma najczęściej przyczyny fizjologiczne może być spowodowana długim przebywaniem na słońcu, ciążą, wysiłkiem fizycznym, stresem, ale może mieć też podłoże patologiczne np.: stany zapalne, uszkodzenia tkanek, zakażenie, zatrucie, a nawet nowotwór.
Wynik poniżej normy – leukopenia jest to spadek liczby czerwonych płytek, który obserwuje się u osób z chorobami zakaźnymi, wirusowymi takimi jak:

• WZW
• Grypa
• HIV
• Odra
• Różyczka
• Ospa wietrzna

Leukopenia może również sygnalizować uszkodzenie szpiku kostnego środkami chemicznymi, promieniami jonizującymi, aplazję, czyli zatrzymanie rozwoju, lub zanik szpiku kostnego, choroby z grupy kolagenoz, w przerzutach nowotworowych do szpiku kostnego, białaczce, a także ciężkim zakażeniu bakteriami posocznicy, dury, padury i wstrząsie anafilaktycznym.

Bazofile granulocyty zasadochłonne Baso

Norma:

• 0-0,2 × 109/l - jednakowa dla kobiet i mężczyzn
• Wynik powyżej normy – występuje w przewlekłych stanach zapalnych przewodu pokarmowego, zaawansowanej białaczce szpikowej, owrzodzeniu jelit, chorobie Hodgkina i niedoczynności tarczycy.
• Wynik poniżej normy – przewlekłym stresie, gorączce reumatycznej , nadczynności tarczycy, zapaleniu płuc, innych ostrych stanach zapalnych.
• Eozynofile ( Granulocyty kwasochłonne EOS)
• Norma:
• • 0-0,45 × 109/l – jednakowa dla kobiet i mężczyzn

Wynik powyżej normy- występuje w stanach alergicznych, chorobach zakaźnych, pasożytniczych, hematologicznych, astmie oskrzelowej, łuszczycy, a także w trakcie przyjmowania niektórych leków w tym penicyliny.
Wynik poniżej normy- może sygnalizować zakażenia, dur brzuszny, czerwonkę, posocznicę, długotrwały i wytężony wysiłek fizyczny, wszelkiego rodzaju urazy w tym również oparzenia.

Neutrofile ( Granulocyty obojętnochłonne NEUT)

Norma:
1,8-7,7 × 109/l - jednakowa dla kobiet i mężczyzn

Wynik powyżej normy- występuje przy zakażeniach miejscowych i ogólnych, po urazach, krwotokach, przy chorobach nowotworowych i hematologicznych, metabolicznych, u osób palących tytoń, po zawale serca, u kobiet w III trymestrze ciąży.
Wynik poniżej normy- obserwuje się u pacjentów z zakażeniami grzybiczymi, zarażonych wirusami takimi jak grypa, różyczka, a także bakteryjnymi: gruźlica, bruceloza, dur brzuszny, przy chorobach pierwotniakowych takich jak malaria, przy toksycznym uszkodzeniu szpiku kostnego, oraz leczeniu cystostatykami.

Lymphocyty ( LYMPH)

Norma
1,0-4,5 x 109/l – jednakowa dla kobiet i mężczyzn

Wynik powyżej normy – Wzrost liczby limphocytów występuje u chorych na: choroby immunologiczne, krztusiec, chłoniaki, przewlekłą białaczkę limfatyczną, odrę, świnkę, gruźlicę, szpiczak mnogi, kiłę.
Wynik poniżej normy ( pancytopenia) może być, występować podczas stosowania kortykosterydów oraz przy ciężkich zakażeniach wirusowych.

Monocyty ( MONO)

Norma:
0-0,8 x 109/l – jednakowa dla kobiet i mężczyzn

Wynik powyżej normy – występuje u chorych na gruźlice, kiłę, brucelozę, dur brzuszny, chorobę Crohna, zapalenie wsierdzia, zakażenia pierwotniakami, nowotworach, przy ciężkich urazach wymagających interwencji chirurgicznej.
Wynik poniżej normy – występuje przy wszelkiego rodzaju infekcjach, a także podczas stosowania glikokortykosteroidów.

Krwinki czerwone (Erytrocyty RBC)

Norma:
4,2-5,4 x 1012/l - u kobiet
4,7-6,1 x 1012/l – u mężczyzn

Wynik powyżej normy -zwany jest erytrocytozą ( czerwienicą) może wystąpić przy nowotworowym rozroście krwinek czerwonych, której przyczyną może być niedotlenienie, lub nadmierne wytwarzanie krwinek czerwonych.
Wynik poniżej normy – czyli niedokrwistość, której przyczyną może być utrata krwi niedobór kwasu foliowego, witaminy B12, żelaza, ciąża, stany chorobowe nerek, nowotwory inne przewlekłe choroby, natomiast w przypadku niedokrwistości hemolitycznej poprzez oddziaływanie czynników odpowiedzialnych za rozpad krwinek czerwonych.

Płytki krwi ( trombocyty PLT)

Norma:
130-450 x 109/l – jednakowa dla kobiet i mężczyzn

Wynik powyżej normy- nadpłytkowość zwana inaczej trombocytozą występuje przewlekłych stanów zapalnych, niedoborze żelaza, u kobiet w ciąży, po usunięciu śledziony, u osób chorych na niektóre nowotwory, przy wzmożonym wysiłku fizycznym. Niewielki procent pacjentów cierpi na nadpłytkowość samoistną, której przyczyny nie są ustalone.
Wynik poniżej normy- małopłytkowość ( trombocypenia), która jest spowodowana niedoborem witaminy B12, kwasu foliowego, a także infekcjami, może być efektem ubocznym przyjmowania niektórych leków, oraz w chorobach nowotworowych.

Objętość krwinek czerwonych ( MCV/ ŚOK)

Norma:
81-99 fl dla kobiet
80-94 fl dla mężczyzn

Wynik powyżej normy 110fl- występuje przy niedokrwistości megaloblastycznej, która występuje przy niedoborach witaminy B12 i kwasu foliowego, natomiast niewielkie podwyższenie MCV może być wywołane wzrostem młodych erytrocytów, co nie musi oznaczać stanów patologicznych.
Wynik poniżej normy 80fl – oznacza niedokrwistość mikrocytową ze zmniejszeniem rozmiaru krwinek czerwonych, która jest charakterystyczna przy niedoborze żelaza.

Zawartość Hemoglobiny MCHC

Norma:
33-37 g/dl – jednakowa dla kobiet i mężczyzn

Wynik powyżej normy – wskazuje na hipertoniczne odwodnienie oraz na wrodzoną sferocytozię
Wynik poniżej normy: Obniżone MCHC jest spowodowane zaburzeniami elektrolitów i gospodarki wodnej i niedokrwistością wywołaną niedoborem żelaza.

Profilaktycznie powinno się wykonywać morfologię przynajmniej co 6 miesięcy, gdyż na jej podstawie lekarz rodzinny jest w stanie określić czy pacjent nie wymaga leczenia specjalistycznego, a jeśli tak jest stosunkowo wcześnie skierować go do odpowiedniego specjalisty.